Cá Koi – Đặc điểm, tập tính và cách chăm sóc

Cá Koi là loài cá vốn có nguồn gốc từ Trung Quốc, trải qua hàng trăm năm đã được người Nhật thuần hóa, lai tạo ra hơn 100 loại cá Koi đủ màu sắc. Ngày nay, cá Koi ngày càng phổ biến bởi giá trị phong thủy và hình dáng đẹp mắt, cho nên được rất nhiều người tìm nuôi.

1. Ý nghĩa của cá Koi

1.1. Ý nghĩa biểu trưng

Là ngọn lửa lan truyền nghị lực cho cuộc sống đến với mỗi người (xuất phát từ điển tích cá vượt vũ môn hóa rồng). Ngoài ra còn là biểu tượng cho sự dũng cảm, kiên cường dám thực hiện ước mơ.

1.2. Ý nghĩa trong phong thủy

Người xưa quan niệm rằng, sở hữu một con cá Koi trong nhà sẽ giúp mang lại may mắn và thịnh vượng. Cá càng to thì may mắn sẽ càng tràn đầy. Bên cạnh đó, cá còn biểu tượng cho sự trường thọ, vững bền.

1.3. Ý nghĩa từng màu sắc

Với những người chơi, từng màu sắc của cá mang lại một ý nghĩa khác nhau theo mong muốn của gia chủ:

– Cá Koi Kohaku (thân trắng khoang đỏ): Sự thành công, viên mãn trong sự nghiệp.

– Cá Koi Ogon (thân bạc): Tượng trưng cho “Mã đáo thành công”.

– Cá Koi Kumonryu (thân trắng khoang đen): Cuộc sống luôn biến động và thay đổi, bạn cần phải thích nghi tốt hơn.

– Cá Koi Kuchibeni (thân trắng viền đỏ quanh môi): Tượng trưng cho tình yêu trường tồn, vĩnh cửu.

– Cá Koi Yamabuki (thân trắng vàng): Tượng trưng cho tài lộc, phú quý và sự giàu sang.

2. Đặc điểm và hình dạng của cá Koi

Cá Koi là giống cá mang nhiều đặc tính và hình dáng tương đồng với giống cá vàng. Do đó mà cách nuôi, chăm sóc cá Koi cũng có nhiều nét giống với cá vàng.

Cá có nhiều màu sắc khác nhau sặc sỡ trên cơ thể, những màu sắc này được coi là điềm may và vì thế cá càng sặc sỡ càng có giá trị cao.

Cá Koi có sức khỏe khá tốt. Nếu được chăm sóc trong điều kiện lý tưởng thì tuổi thọ hiện nay của chúng có thể kéo dài từ 25 đến 40 năm.

Chiều dài trung bình của cá Koi vào khoảng 80cm đến 100cm, cá biệt một số loại cá Koi trước đây phát triển tốt có thể dài tới 2 mét.

3. Tập tính, khả năng sinh trưởng

Cá Koi sống phụ thuộc khá nhiều vào điều kiện thời tiết và môi trường xung quanh. Nếu như nhiệt độ môi trường thay đổi sẽ khiến màu sắc và hình dạng của cá cũng thay đổi theo.

Cá Koi là giống cá hiền lành, tương đối dễ nuôi. Tuy nhiên việc chăm sóc cần hết sức tỉ mỉ và kỹ lưỡng.

– Khi nuôi cá Koi, phải để chúng quen với môi trường nhân tạo một vài năm, sau đó chúng sẽ bắt đầu đẻ trứng. Với cá Koi cái từ 2 đến 3 năm tuổi có thể đẻ từ 150 đến 200 nghìn trứng mỗi lần.

– Cá Koi thường sinh sản lúc 4-5h sáng, trứng cá từ 24-48h sau sẽ nở trong điều kiện nhiệt độ từ 28 đến 30 độ C.

4. Cách nuôi và chăm sóc cá Koi tốt nhất

4.1. Nhiệt độ nuôi cá

Nhiệt độ tốt nhất để nuôi cá Koi nên từ 20 đến 25 độ C. Nếu nhiệt độ quá cao sẽ khiến cá dễ bị chết, còn nhiệt độ quá thấp sẽ ảnh hưởng đến khả năng phát triển và sinh sản.

Không được thay đổi nhiệt độ của hồ nước đột ngột vì sẽ khiến cá chết. Ngoài ra khi mùa đông trời lạnh hơn và mùa hè trời nóng hơn thì bạn cần duy trì ổn định nhiệt độ trong hồ nuôi.

4.2. Điều kiện hồ nuôi cá

Duy trì độ pH trong hồ nuôi ở mức 7,0 đến 7,5 là hợp lý để tránh tăng độ cứng của nước. Độ cứng càng cao sẽ khiến oxy bị ngưng đọng trên bề mặt hồ nuôi và khiến cá dễ bị chết do thiếu oxy trong nước.

Không nên trồng cây thủy sinh trong hồ nuôi cá Koi bởi chúng sẽ ăn mất và đào thải thức ăn sẽ gây ra ô nhiễm cho nguồn nước.

Cá Koi cần nhiều oxy để hô hấp cho nên bạn phải lắp đặt thiết bị bơm sục khí để duy trì oxy cho chúng. Hệ thống lọc giúp làm sạch không khí và cải thiện chất lượng nước trong hồ nuôi.

Hồ nuôi cá cần có diện tích đủ rộng, chiều sâu tối thiểu từ 1,2 đến 1,8 mét; diện tích tốt nhất trong khoảng 2-3 mét vuông. Ngoài ra hồ nuôi cá cần được xây dựng tại vị trí có thể hài hòa với thời tiết 4 mùa.

Vào mùa đông, cần che chắn hồ nước để không làm giảm nhiệt độ. Giữ sạch hồ nước và giảm lượng thức ăn cho cá ăn hàng ngày. Còn vào mùa xuân hạ, cá Koi sẽ phát triển tốt nhất nên cần thay đổi lượng thức ăn và thay nước trong hồ.

4.3. Kỹ thuật đưa cá Koi vào hồ nuôi

Trước khi cho cá Koi vào hồ nuôi mới, bạn cần để bao chứa cá ở trong hồ khoảng 15 phút để cá quen với nhiệt độ, sau đó mới mở miệng bao để thả cá. Làm như vậy sẽ giúp cá không bị sốc khi tiếp xúc với môi trường nước hồ.

– Thả cá Koi xuống hồ cần phải nhẹ nhàng, không được làm cá bị xây xát. Không nên di chuyển cá quá nhiều để hạn chế bị nhiễm bệnh sau khi thả. Bạn nên thả cá vào buổi sáng hoặc khi trời mát, tránh thả vào khi trời nóng.

– Hồ nuôi mới xây xong cần ngâm nước và xả lại khoảng 2-3 lần, sau đó mới thả cá vào để nuôi.

Nên dùng WUNMID liều 100g/200m3 nước để sát trùng nước trong hồ nuôi trước khi tiến hành thả cá, sau đó lắp đặt hệ thống bơm lọc khí. Sau khoảng 24 giờ, bạn có thể thả cá Koi vào bể để nuôi như bình thường.

4.4. Thức ăn cho cá Koi

Thức ăn phổ biến cho cá Koi có thể là vụn bánh mì, một số loại rau và tôm sò đã được sơ chế và xử lý. Tuyệt đối không cho cá ăn thực phẩm bị mốc và không còn tươi ngon. Đặc biệt không cho cá ăn côn trùng, ấu trùng…

Nên cho cá ăn những thực phẩm có chứa propolis, vitamin và spirulina nhằm tăng cường sức đề kháng và phòng ngừa một số bệnh có thể gặp.

Nên cho cá ăn vài tiếng một lần, mỗi lần một chút thức ăn. Ban ngày cho ăn từ 6h sáng đến 11h, buổi chiều từ 14h đến trước 18h. Tuyệt đối không cho cá ăn vào ban đêm.

5. Các bệnh thường gặp ở cá Koi trong quá trình nuôi

5.1. Bệnh rận cá

Bệnh xảy ra khi những con rận, ký sinh trùng sống ký sinh trên thân, vây hoặc trong khoang miệng của cá Koi. Chúng sẽ liên tục hút máu gây tổn thương cho cá; đồng thời còn tiết độc tố khiến các loại vi khuẩn khác có thể tấn công gây bệnh. Từ đó khiến tuổi thọ cá bị giảm, nhanh chết.

Khi thấy cá có biểu hiện khó chịu, bơi nhảy hỗn loạn do bị rận cắn, bạn cần sử dụng dụng cụ gắp rận ra khỏi cơ thể chúng và dùng thuốc sát khuẩn sơ cứu lên những vùng tổn thương. Duy trì liên tục khoảng 7 ngày để cá Koi hồi phục.

5.2. Bệnh nhiễm trùng mỏ neo

Đây là căn bệnh phổ biến nhất hay gặp ở cá Koi. Bệnh do một loại ký sinh trùng dạng giáp xác gây nên, chúng bám chặt lấy thân và đuôi cá để hút máu và dưỡng chất. Bạn có thể quan sát được bằng mắt thường.

Khi mắc bệnh, cá sẽ lười ăn, bơi chậm và kém linh hoạt. Hãy sử dụng thuốc Dimilin với liều lượng 1g/1m3. Tuy nhiên cần đánh thuốc giãn cách ngày cho cá sau đó thay nước hồ nuôi.

Đánh thuốc cho đến khi cá không còn ký sinh trùng nữa thì dừng lại.

5.3. Bệnh đốm đỏ

Bệnh này khiến toàn thân cá Koi xuất hiện đốm đỏ như xuất huyết. Từ đó khiến cá bỏ ăn, vảy rụng dần, cá bơi chậm chạp và yếu dần. Bệnh do vi khuẩn Aeromonas Hydrophila gây ra.

Để ngăn ngừa cá mắc bệnh đốm đỏ, hãy gia tăng nồng độ kiềm trong hồ nuôi của bạn bằng phương pháp phủ vôi bột hoặc đánh muối trong vài ngày. Bởi vi khuẩn này không thể sống được trong môi trường kiềm.

5.4. Bệnh đốm trắng

Bệnh xảy ra chủ yếu do nguồn nước bị ô nhiễm, không đảm bảo vệ sinh. Cá Koi sẽ xuất hiện các đốm trắng li ti trên thân, đầu. Bệnh lây lan rất nhanh cho các con cá khác và khiến cá trở nên suy yếu dần.

Cách xử lý tốt nhất đó là đảm bảo nguồn nước nuôi cá luôn được sạch sẽ, ổn định pH trong hồ. Duy trì nồng độ muối ở mức 0,5%/ngày, nhiệt độ hồ nuôi luôn ở 25-28 độ C.

5.5. Bệnh nấm mang, da

Bệnh xảy ra khi có vi sinh vật, ký sinh trùng sán sống trong nước và ký sinh trên thân, mang cá. Chủ yếu do nguồn nước bẩn không hợp vệ sinh gây ra. Cá khi này sẽ hay bị ngứa, bơi nhảy lung tung, cá sẽ chết chỉ sau một thời gian.

Để điều trị bệnh này, bạn cần thay nước hồ thường xuyên, duy trì ổn định nồng độ muối và oxy trong hồ. Sử dụng thuốc Praziquantel liều lượng 2g/1m3 để giúp tiêu diệt sán và các ký sinh trùng trong nước.

5.6. Bệnh thối đuôi

Bệnh xảy ra khiến cá Koi bị sưng, viêm phần đuôi. Nặng hơn sẽ gây lở loét, hoại tử, thối rữa. Bệnh do nhiễm trùng Mycobacteria và một số loại nấm mốc gây nên.

Để xử lý bệnh này, hãy thoa thuốc Malachite 1% lên vùng bị tổn thương, mỗi ngày 1 lần bôi, sử dụng liên tục từ 5-7 ngày.

5.7. Bệnh xù vảy cá

Bệnh dễ nhận thấy bằng mắt thường nhất đó là khi cá Koi sưng phù thân người, vảy bị xù, mắt bị lồi ra. Khi này cá Koi sẽ có xu hướng bơi sát mặt nước để lấy oxy nhiều hơn.

Bệnh xảy ra khi cá bị nhiễm vi khuẩn trong cơ thể hoặc có khối u làm các cơ quan bị phình to ra. Khối u chèn ép khiến cá bị giảm tuổi thọ và nhanh chết.

Để điều trị, bạn nên cho cá tắm muối với tỷ lệ 5kg muối/1m3 trong vòng 5 phút. Thực hiện liên tục vài ngày sẽ khiến tình trạng bệnh được cải thiện phần nào.

5.8. Bệnh viêm loét

Cá Koi khi bơi trong hồ không tránh khỏi va chạm lẫn nhau và với các cây thủy sinh, các góc sắc cạnh trong hồ. Điều này khiến cá bị xây xát, nhiễm trùng vết thương khiến cá chết sớm.

Khi này bạn cần vớt cá lên để thoa thuốc chống nhiễm trùng cho cá sẽ hạn chế tình trạng viêm loét tốt hơn.